درباره بم

مشخصات کلی و جایگاه شهرستان بم در نظام تقسیمات سیاسی شهرستان بم یکی از شهرستان های استان کرمان در جنوب شرقی ایران می باشد. شهرستان بم چهارمین شهر استان کرمان از نظر جمعیت و دومین شهر استان کرمان از نظر محدوده شهری است. این شهر، تنها شهر ثبت شده ایران در میراث جهانی یونسکو می باشد. نام: بم و منظرفرهنگی آن تاریخ ثبت: 32 مرداد 1313(17ژوییه 2224) شماره شناسایی در یونسکو: 1221 کشور: جمهوری اسالمی ایران استان: کرمان فرمانداری: شهرستان بم (طرح جامع مدیریت اثرمیراث جهانی بم)

جمعیت شهرستان بم بنا بر سرشماری سال 1315 مرکز آمار ایران برابر 277135 نفر بودهاست. جمعیت شهرستان بم طبق برآورد در سال 14 بالغ بر 232222 نفر میباشد که از این جمعیت 117242 تَن مرد و تعداد 112751 تَن را زن تشکیل میدهند. تعداد147222 تَن جمعیت شهری و12122 تَن جمعیت روستایی میباشد.

پیشینه تاریخی شهرستان بم در قرون اولیه، بم دومین شهر کرمان به حساب میآمده و سرزمینی بوده که با سیستان و خراسان روابط داشته است. بم شهری است قدیمی که بنای آن را به بهمن پسر اسفندیار نسبت دادهاند، در شمال فعلی شهر بم قلعه تاریخی ارگ قرار گرفته است. شهر بم در مسیر جاده ابریشم قرار گرفته بوده و یکی از مهم ترین تولید کنندگان پرورش ابریشم نیز بوده است. شهر بم دارای 2 بخش کامال متمایز می باشد. یکی شهر قدیم آن است که از آن به ارگ بم یاد میشود و وجود این بخش بر ارزش و اعتبار بم افزوده است. بعد از تخلیه این بخش که از دوران قاجار تا پهلوی به طول انجامید شهر جدید بم شکل گرفت که حدود چهل منطقهی قدیمی را در خود جای داد که بعضی از این مناطق ریشه در دوران گذشته و تاریخی دارند.

اقلیم و آب و هوا در شهرستان بم

آب و هوای این شهرستان گرم و خشک است اما به علت مجاورت با کویر آب وهوای متغییر دارد، به طوری که گاهی اوقات در تابستانها گرمترین و در زمستانها سردترین نقطه کشور گزارش شده است. میزان بارندگی سالیانه به طور متوسط 61 میلی متر است.

زمین شناسی و ژئومورفولوژی در شهرستان بم

شهرستان بم از نظر زمین جزئی از بلوک لوت میباشد. بلوک لوت تودهای است کشیده و مستحکم و ناحیهای پست که بین دو گسل در شرق و غرب به صورت مستطیل کشیدهای قرار گرفته است. طول آن از شمال به جنوب حدود 122 کیلومتر و از غرب به شرق حدود 222 کیلومتر می باشد. شهرستان بم بر اساس تقسیم بندی واحدهای زمین شناسی ساختمانی ایران جزء واحد ایران مرکزی که به شکل مثلث در مرکز ایران واقع شده است، میباشد.

وجه تسمیه بم: بم کلمه فارسی بوده و به معنای آوای درشت و خشن آدمی که در واحد زمان ارتعاشی کمتر از صدای زیر در فضا ایجاد میکند. سه نظریه در مورد وجه تسمیه بم وجود دارد: 1 .اولین نظریه مربوط به داستان هفتواد میباشد که گویند زمانی که کرم هفتواد بترکید، صدای کلفت و زیادی داد، به همین دلیل آن را بم نامیدند. 2.بهمن بن اسفندیار به خونخواهی پدرش از استخر فارس به زابل لشگر کشیده و فرامرز پسر رستم از حرکت سپاه بهمن آگاه گشت و او هم با لشگری به عزم جنگ به سوی لشگر بهمن که از فارس می- آمده، شتافت. این دو لشگر در محل فعلی بهم تالقی کرده و پس از زد و خورد، بهمن پیروز گشته و در آن محل به بنای برج و بارو میپردازد و جمعیتی را در آن سکنی داده و به این ترتیب آنجا را بم (مخفف بهمن) نامیدند.

3 .سومین نظریه پیرامون وجه تسمیه شهر، به وضع طبیعی و سوق الجیشی محل بستگی دارد، به طوری که در دشت وسیع و هموار این ناحیه جغرافیایی در جای مناسبی از لحاظ موقعیت خاص طبیعی، یک تپه سنگی وجود داشته و آن همین تپه سنگی میباشد که ارگ بلند و رفیعی بر روی آن بنا کردهاند. بدین جهت بدان ارگ بم به معنی بلندی و رفیعی دادهاند. شهرستان بم درجنوب شرقی استان کرمان بین 57 درجه و 42 دقیقه تا 51 درجه و 45 دقیقه طول شرقی و 21 درجه تا 21 درجه و 36 دقیقه عرض شمالی از نصفالنهار گرینویچ واقع شده است. این شهرستان از شمال به شهر کرمان و از غرب به دشت پایکوبی راین و جنوب به خط الراس کوههای شاهسواران جبالبارز و کوه هزار، جیرفت و رودبار و از شرق به شهرستان نرماشیر، فهرج و ریگان محدود میگردد. شهرستان بم دارای اقلیم بیابانی گرم و حداکثر دمای مطلق ثبت شده در این شهرستان، 6/47 درجه سانتیگراد و حداقل دمای مطلق ثبت شده 6/1 درجه سانتی گراد میباشد. میانگین بلند مدت رطوبت نسبی 32 %می باشد. حداکثر بارندگی ثبت شده در طول سال به میزان 131 میلی لیتر در سال 1374 و حداقل بارندگی در طول سال به میزان 4/12 میلی لیتر در سال 16 و میانگین بارندگی بلند مدت 53 میلی لیتر است. میانگین بلند مدت سالیانه ساعات آفتابی به میزان 2/3461 ساعت در سال و میانگین بلند مدت روزانه ساعات آفتابی به میزان 1 ساعت در روز می باشد بنابراین از خصوصیات بارز این شهرستان به صرفه بودن استفاده از نیروگاه های خورشیدی می باشد. باد غالب در این شهرستان شمالی تا شمال غربی با سرعت متوسط 5 متر بر ثانیه می وزد. به طوری که این شهرستان در غالب طول سال دارای وزش باد میباشد. بنابراین این شهرستان دارای تابستان گرم، خشک و زمستان سرد، خشک است. این شهرستان دارای 2 ناحیه کوهستانی و پست کویری است. از نظر آب و هوایی به دو منطقه صحرایی و کوهستانی تقسیم می شود. بارندگی کم و اختالف درجه حرارت شب و روز زیاد می باشد و فصولی متغیر دارد.آب و هوای کوهستانی که شامل نواحی راین و دهبکری می باشد که در تابستان ییالق اهالی بم محسوب می شود.

دولت جمهوری اسالمی ایران از طرف دولت کنواسیون2223 یونسکو برای پاسداری از میراث ناملموس بم با هدف محافظت از ارزشهای اجتماعی جوامع این منطقه محسوب می شود. این ارزشهای اجتماعی عبارتند از سنتها، آداب و رسوم، رفتار، عقاید مختلف هنری و اعتقادات معنوی، جلوه‌های هنری و زبان.

برای شناسایی این مشخصههای زندگی در بم و مستند نگاری مشخصههایی که خاص اهالی منطقه بم و جزیی از ارزشهای برجسته جهانی آثار میراث فرهنگی است، پژوهش بسیار الزم است.
مثأل افسانه هفتواد و کُتِ کِرم و ارتباط آن با گسترش تولید ابریشم و ابریشم بافی حائز اهمیت است و باید در تعبیر و تفسیر اثر میراث فرهنگی بدان اهمیت داده و درباره آن مطالبی تهیه شود.
مناسک مرتبط با چاه امام زمان به همراه مناسک روز عاشورا که در کلیه جوامع شیعی مرسوم است، باید در چارچوب مراسم مذهبی ویژه منطقه بم بررسی شود. مجموعه مناسک مذهبی در بم در کنار ارگ بم خود بخش ویژه ای از میراث ناملموس بم را میسازد. بم زادگاه ساز محلی دهل است که خارج از این منطقه چندان شناخته شده نیست و ارزش پژوهش و بازشناسی را دارد.